Bệnh lý về gan thường gặp là các bệnh Viêm gan do siêu vi (virus) gây ra, kế đến là do bia, rượu. Các nguyên nhân khác là viêm gan do thuốc, do nhiễm độc chất trong ăn uống, tiếp xúc, do ứ mật, viêm gan tự miễn (tự cơ thể tiết ra chất làm tổn thương gan)… Đối với các bệnh viêm gan do siêu vi, đến nay Y học đã báo có 6 loại siêu vi gây bệnh: A, B, C, D, E, G. Thường gặp nhất ở nước ta hiện nay là viêm gan do siêu vi B và C. Các siêu vi này sau khi xâm nhập vào cơ thể người sẽ dẫn đến gan để gây bệnh.
Triệu chứng chủ yếu của bệnh viêm gan siêu vi B là vàng da. Các triệu chứng kèm theo là rối loạn tiêu hóa (chán ăn, sợ mỡ, buồn nôn, nôn, đau bụng, rối loạn đại tiện), có thể đau khớp (viêm khớp), sổ mũi, đau họng, ho khan,... kèm theo sốt nhẹ hoặc vừa, đau tức vùng hạ sườn phải, người mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ,... Nhưng cũng có số ít bệnh nhân không có triệu chứng gì trong thời kỳ khởi phát.
Triệu chứng của bệnh viêm gan siêu vi C cấp, có số ít bệnh nhân biểu hiện triệu chứng như: Mệt mỏi, sốt nhẹ, ăn không ngon, đau cơ,... hiếm gặp hơn là vàng da và vàng mắt. Còn đa phần (khoảng 75%) bệnh nhân không có hoặc có ít triệu chứng khi mới nhiễm siêu vi C.
Cách điều trị viêm gan siêu vi thường là:
· Dùng thuốc làm giảm các triệu chứng lâm sàng của bệnh;
· Giảm nồng độ virus trong máu, mục tiêu cao nhất là làm âm tính virus viêm gan hoặc loại bỏ hoàn toàn virus ra khỏi cơ thể;
· Tăng cường chức năng gan, phục hồi và bảo vệ gan, giải độc gan và hạ men gan;
· Tăng cường hệ miễn dịch;
· Phòng ngừa biến chứng thành xơ gan, ung thư gan.
Trong Đông y, các bài thuốc điều trị viêm gan chủ yếu giúp tăng cường chức năng gan, thanh lọc, lập lại sự cân bằng, làm cho chức năng gan trở lại trạng thái bình thường... căn cứ từ chẩn đoán, luận trị theo hướng: Nhuận can, thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, kiện tỳ, tiêu thực,... kèm theo chế độ ăn uống, kiêng cử hợp lý, luyện tập thể lực,... để giải độc gan mật, tiêu hóa tốt, nâng cao thể trạng,....
Một số bài thuốc Nam kinh nghiệm:
· Chữa viêm gan siêu vi:
1. Bồ công anh 30g, Nhân trần 20g, Diệp hạ châu (Chó đẻ răng cưa) 20g, rau Má 30g, Cam thảo nam 20g. Sắc uống ngày một thang.
2. Quả Dứa dại 12g, Diệp hạ châu 8g, Nhân trần 12g, Trần bì 8g, Hổ trượng căn (Cốt khí củ) 12g, Ngũ vị tử 6g, Cam thảo 4g, sắc với 1.000ml nước còn 450ml, chia thành 3 lần uống lúc đói trong ngày.
3. Diệp hạ châu 40g khô, Nghệ vàng 5g, sắc nước 3 lần, 3 chén còn 1 chén, 2 chén còn ½ chén (sắc 2 lần ), hòa thêm 50g đường nấu sôi, chia 4 lần uống trong ngày, sau 15 ngày xét nghiệm lại, đến khi âm tính thì thôi.
4. Chó đẻ 30g, Nhân trần 12g, Sài hồ 12g, Chi tử 8g, Hạ khô thảo 12g, sắc uống.
· Chữa viêm gan mạn tính: Rễ Đinh lăng 12g, Nhân trần 20g, Ý dĩ 16g, Hoài sơn, Biển đậu, Mao căn, Xa tiền tử, Ngũ gia bì đều 12g, Uất kim, Nghệ, Ngưu tất đều 8g, ngày sắc uống 1 thang.
- Chữa Viêm gan làm vàng da, phù thủng: Luộc, hấp rau Đắng biển non, ăn theo bữa ăn thường ngày.
- Chữa Viêm gan vàng da do thấp nhiệt: Rau Đắng biển hoặc rau Đắng đồng tươi giã nát thêm ít nước vắt uống hàng ngày. Hoặc rau Đắng khô 50g, nấu đậm nước uống cả ngày.
- Chữa Viêm gan vàng da, viêm thận đái đỏ, viêm ruột tiêu chảy, đau mắt đỏ: Chó đẻ 40g, Mã đề 20g, Dành dành (Chi tử) 12g, sắc uống.
- Chữa Viêm gan vàng da, sỏi thận, cao huyết áp: Bầu tươi 1/2kg, giã nhuyễn vắt nước trộn 250ml mật ong, ngày uống 2 lần, mỗi lần 30-50 ml.
· Chữa Viêm gan cấp tính và mạn tính, huyết áp cao: Chua me đất 30g, Bạch đầu ông 15g, Hạ khô thảo 10g, Cúc hoa vàng 15g, sắc uống.
· Chữa Viêm gan mạn, xơ gan, phù do suy dinh dưỡng: Rễ, cây Vú bò 20g, Diệp hạ châu 16g, Nhân trần 12g, rau Má 16g, sắc uống.
· Hạ men gan nhanh: Chó đẻ 30g sao sơ, Muồng hòe hoặc Muồng trâu sao vàng 30g, lá Dâu 30g: Sắc đậm uống, 10 thang kết quả tốt.
· Chữa suy gan (do nghiện rượu, sốt rét, ứ mật, lỵ amips, nhiễm độc): Diệp hạ châu 30g, Cam thảo đất 20g, sắc uống hàng ngày.
· Chữa đau gan, viêm gan, xơ gan thời kỳ sớm: Trái Thơm cả vỏ ¼ trái, gan Heo 100g, Chó đẻ khô 50g, sắc đậm uống cả ngày thay nước.
Điều trị viêm gan là một quá trình lâu dài, người bệnh cần kiên trì, phối kết hợp nhiều phương pháp dùng thuốc, kiêng cử, chế độ ăn uống, rèn luyện thể lực, tâm lý, kiểm tra diễn biến bệnh, điều chỉnh các phương pháp, cần tư vấn của thầy thuốc chuyên môn,... Người bệnh cần sự giúp đỡ mọi mặt của người nhà và các phương pháp phối hợp điều trị, kết quả có nhiều hứa hẹn khả quan và hết bệnh.
Lương y LÊ NGỌC VÂN biên tập
HỘI ĐÔNG Y TỈNH NINH THUẬN